Táo Bón Là Gì? Nguyên Nhân, Triệu Chứng, Điều Trị Chuẩn Y Khoa 2020

Một trong những căn bệnh về tiêu hóa hay gặp nhất chính là táo bón. Táo bón gây cảm giác đau đớn vùng hậu môn, ảnh hưởng tới sinh hoạt, lối sống người bệnh.

Táo bón (bón ruột) là bệnh gì?

Táo bón hay còn gọi là bón, là tình trạng đại tiện khó và khoảng cách giữa các lần đại tiện kéo dài hơn bình thường. Mỗi người có thói quen đại tiện khác nhau, không nhất thiết quy định chung cho thói quen này. Táo bón được tính khi bạn đi đại tiện ít hơn 3 lần trong một tuần.

Bón ruột thường tự hết nếu bạn thay đổi lối sống. Nhưng táo bón mãn tính sẽ khó điều trị hơn, thường là triệu chứng của một tình trạng bệnh khác.

Bón không phải là một bệnh mà là triệu chứng của các bệnh ở đại trực tràng (ruột già và ruột kết) khác. Các bệnh gây bón ruột có thể là bệnh nhẹ và phổ biến như polyp đại trực tràng hoặc nghiêm trọng như ung thư đại trực tràng.

Nguyên nhân gây ra táo bón là gì?

Nhiều yếu tố có thể góp phần gây táo bón , bao gồm:

Nhịn đi đại tiện

Do chúng ta không để ý đến nhu cầu của cơ thể khi muốn đi vệ sinh do mải chơi hoặc  không muốn đi vệ sinh công cộng và chờ đến khi về nhà để đi.

Sợ đi đại tiện do khối phân lớn trong đại tràng gây đau khi trẻ phải rặn.

Vấn đề tập luyện đi đại tiện từ nhỏ (Toilet training):

Một số người tập luyện đi đại tiện cho trẻ quá sớm dẫn tới trẻ cáu gắt và giữ phân, không muốn đi vệ sinh.

Từ việc tập luyện giống như một cuộc chiến, bản thân sẽ bỏ qua những kích thích muốn đi đại tiện và theo thời gian nó sẽ trở thành thói quen không tốt của bản thân.

Thay đổi chế độ ăn uống.

Không đủ trái cây và rau quả giàu chất xơ hoặc chất lỏng trong chế độ ăn  có thể gây táo bón.

Thay đổi thói quen. Mọi thay đổi trong thói quen của người bệnh – như đi du lịch, thời tiết nóng hoặc căng thẳng – có thể ảnh hưởng đến chức năng ruột.

Lạm dụng thuốc gây bón ruột

Một số thuốc chống trầm cảm và các loại thuốc khác có thể góp phần gây táo bón.

Dị ứng sữa bò. Dị ứng với sữa bò hoặc tiêu thụ quá nhiều sản phẩm từ sữa (phô mai và sữa bò) đôi khi cũng dẫn đến táo bón.

Di truyền

Người bệnh có thành viên gia đình bị táo bón có nhiều khả năng bị táo bón. Điều này có thể là do các yếu tố di truyền hoặc sống chung với nhau

Những dấu hiệu của táo bón.

Những người bị bón nặng thường kèm theo các biểu hiện sau:

• Đau bụng, đầy chướng
• Chán ăn, mệt mỏi
• Phần bụng dưới chướng to

Táo bón kéo dài khiến phân ngày càng tích tụ nhiều hơn tại đại tràng. Các chất cặn bã bị dồn ứ, phân hủy sinh khí gây chướng bụng và phình to đại trạng. Gây viêm đại tràng

Hậu quả nghiêm trọng hơn của táo bón là sa trực tràng, trĩ nội, trĩ ngoại. Các bệnh này đều khó chữa hơn, phải can thiệp bằng phẫu thuật nếu bệnh tiến triển nặng hơn.

Tâm trạng buồn phiền, lo âu

Có nhiều lý do khiến những bệnh nhân bón nặng thường buồn bực, chán nản, mệt mỏi. Đó là:

– Phân cứng, khuôn phân to làm tổn thương trực tràng, gây đau hậu môn khiến người bệnh khó chịu, căng thẳng, mất tập trung.

– Sự tái hấp thu các chất cặn bã từ phân vào máu khiến cơ thể bị nhiễm độc mạn cùng bệnh táo bón. Cơ thể mệt mỏi, đầu óc thiếu sự minh mẫn và có thể thêm chứng lo âu, chán nản.

Táo bón khiến phân dính, tắc, són phân

Phân tắc nghẽn tại đại tràng lâu, dồn nén thành khối cứng và rất khó để đại tiện bình thường được.

Người bệnh luôn có cảm giác buồn đi ngoài nhưng mỗi lần lại chỉ đại tiện được rất ít, đi không hết phân. Đó là hiện tượng tắc phân

Tác hại nặng nề khi không điều trị táo bón sớm

Gây độc cho cơ thể

Gây bệnh trĩ

Gây nứt hậu môn ở người bị bón

Ảnh hưởng đến da và tâm lý

Xuất huyết

Như vậy, bệnh này có thể để lại những hậu quả nặng cho sức khỏe, do đó, mỗi chúng ta tuyệt đối không nên xem thường.

Đồng thời chúng ta nên điều chỉnh chế độ ăn uống và sinh hoạt sao cho khoa học để không bị mắc căn bệnh về táo bón.

Khi nào bạn cần gặp bác sĩ?

Dù là một triệu chứng phổ biến, nhưng bạn nên gặp bác sĩ nếu táo bón kéo dài hơn hai tuần vì đó có thể là dấu hiệu cho các bệnh khác. Ngoài ra bạn cũng cần đi khám khi trong phân có máu, sụt cân dù không ăn kiêng hoặc táo bón kèm theo đau bụng nghiêm trọng.

Những ai có nguy cơ mắc phải táo bón?

Táo bón là một bệnh phổ biến có thể xảy ra ở mọi người bất kể tuối tác hay giới tính.

Tuy vậy, đối tượng dễ mắc phải chứng táo bón là người già, béo phì, phụ nữ mang thai và những người ngồi nhiều, ít vận động.

Những yếu tố nào làm tăng nguy cơ mắc táo bón?

Thói quen sống thường là lý do chính gây ra táo bón nhẹ. Nếu bạn có một trong những thói quen sau đây, bạn sẽ có nguy cơ bị táo bón cao hơn:

• Lớn tuổi;

• Phụ nữ mang thai;

• Bị thiếu hoặc mất nước;

• Chế độ ăn uống ít hoặc thiếu chất xơ;

• Béo phì;

• Ít hoặc không vận động;

• Đang điều trị bằng một số loại thuốc như thuốc giảm đau, thuốc tê hoặc thuốc giảm huyết áp.

Điều trị hiệu quả

Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ.

Những phương pháp tại nhà nào dùng để điều trị?

Điều trị bệnh táo bón nhẹ rất đơn giản.

• Thay đổi lối sống, như tập thể dục nhiều hơn và uống thêm nước (1.5 đến 2 lít mỗi ngày) và ăn thêm chất xơ.

• Tốt nhất nên tránh sử dụng thuốc nhuận tràng vì bạn dễ bị phụ thuộc vào thuốc. Nếu cần thiết, bạn có thể sử dụng phương thuốc nhuận tràng thiên nhiên như rau mông tơi, đu đủ hoặc chuối.

• Bạn nên cân bằng thời gian mỗi ngày cho việc đại tiện được thoải mái. Uống nước và cà phê nóng vài phút trước khi đi có thể giúp kích thích nhu động trực tràng.

Đối với tình trạng bón ruột vừa và nặng, bác sĩ có thể chỉ định thuốc đặt làm mềm phân, thuốc nhuận tràng, và thụt tháo. Bác sĩ sẽ không dùng thuốc nhuận tràng quá mạnh trừ khi các cách trên không hiệu quả.

Những kỹ thuật y tế nào dùng để chẩn đoán bệnh táo bón?

Bác sĩ chuẩn đoán táo bón dựa trên tiền sử bệnh, bao gồm thay đổi của bạn gần đây và thuốc bạn đang uống.

Bác sĩ sẽ tiến hành kiểm tra lâm sàng, đặc biệt là bụng và soi trực tràng để kiểm tra các vấn đề như trĩ hay nứt trực tràng. Tìm phân ở trong trực tràng và độ đặc của phân và kiểm tra có máu trong phân hay không.

Nếu phân chứa máu, bạn cần được nội soi đại trực tràng. Khi nội soi, bác sĩ sẽ sử dụng một ống nhỏ gắn với một dụng cụ có đèn để quan sát trực tràng.

Bác sĩ cũng xét nghiệm máu để xem bạn có bị thiếu máu do ung thư đại trực tràng hay không.

Những xét nghiệm bổ sung như chụp cắt lớp (CT) ở bụng và xương chậu sẽ giúp bạn nhìn rõ hơn.

Chế độ sinh hoạt phù hợp

Một thói quen sống lành mạnh là liều thuốc tốt nhất cho bệnh bón ruột. Một số lời khuyên sau sẽ giúp bạn giảm nguy cơ bị táo bón:

• Ăn nhiều chất xơ trong chế độ ăn, như là trái cây, rau củ và cả ngũ cốc;

• Uống đủ nước, đặc biệt là trong thời tiết ấm;

• Tránh những thuốc không kê đơn như là thuốc chống dị ứng có thể gây ra bón ruột

Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn phương pháp hỗ trợ điều trị tốt nhất.

Táo bón có thể dẫn đến những hậu quả “khó chịu” khác như nứt hậu môn, trĩ. Và những bệnh này có thể làm bạn đau đớn khi đi tiêu.

Ở trẻ em, thể hiện ở việc trẻ sợ đi tiêu và từ chối đi bộ, nếu càng nhịn tiêu thì phân càng cứng và lần sau đi sẽ càng đau đớn hơn.

Song song với việc thay đổi chế độ ăn, nên tập thói quen đi tiêu đúng giờ hàng ngày. Lựa chọn thời gian thoải mái nhất để dành cho việc này sẽ dần dần khắc phục được bệnh.