Viêm ruột là bệnh gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị 2020

Viêm ruột là tình trạng viêm xảy ra ở cuối ruột non hoặc ruột già. Bệnh thường gặp với triệu chứng phổ biến là tiêu chảy. Tùy theo mức độ bệnh mà triệu chứng biểu hiện từ nhẹ như tiêu chảy nhiều lần đến mức độ nặng có thể dẫn đến tử vong nếu không được điều trị kịp thời. Bài viết sau đây sẽ cung cấp thông tin cho bạn về nguyên nhân, triệu chứng, cách phòng tránh và cách điều trị hiệu quả viêm ruột.

Viêm ruột là bệnh gì?

Bệnh viêm ruột (tên tiếng Anh là Inflammatory Bowel Disease – IBD) là một thuật ngữ dùng để mô tả các rối loạn liên quan đến tình trạng viêm mạn tính của đường tiêu hóa. Bệnh viêm ruột gồm 2 dạng:

• Viêm loét đại tràng ảnh hưởng đến ruột già và trực tràng. Bệnh gây ra sưng và vết loét nhỏ trên bề mặt niêm mạc của ruột già hoặc trực tràng. Các vết loét có thể chảy máu và tạo ra mủ. Với viêm loét đại tràng, có một khu vực tổn thương liên tục dọc theo ruột già và trực tràng hơn là các mảng tổn thương.
• Bệnh Crohn có thể ảnh hưởng đến bất kỳ phần nào của hệ thống tiêu hóa, từ miệng đến hậu môn. Viêm trong bệnh Crohn thường xảy ra ở các mảng trên cơ quan tiêu hóa như dạ dày hoặc ruột. Với Crohn, có mô bình thường bên cạnh một khu vực bị viêm, hoặc các mảng tổn thương.

Cả hai dạng viêm loét đại tràng và bệnh Crohn thường gây ra tiêu chảy nặng, đau bụng, mệt mỏi và sụt cân cho người bệnh.

Nguyên nhân gây viêm ruột là gì?

Có nhiều nguyên nhân gây viêm ruột. Nếu bạn bị viêm ruột do nhiễm khuẩn, nguyên nhân đầu tiên đó là do ngộ độc thức ăn. Khi bạn ăn uống thực phẩm bẩn có chứa vi khuẩn, những vi khuẩn này có thể đi vào cơ thể bạn và gây ra viêm ruột.

Nhiều nguyên nhân gây ra nhiễm khuẩn thức ăn như xử lý thực phẩm không đúng cách, vệ sinh kém khi chế biến gia cầm và các loại thịt. Các loại thức ăn thường gây ngộ độc thực phẩm là thịt gia cầm sống và các loại thịt, sữa chưa tiệt trùng, sản phẩm chưa qua nấu chín.

Viêm ruột cũng có thể do nhiễm khuẩn hay virus phổ biến là:

• Shigella: vi khuẩn gây bệnh lỵ trực khuẩn thường ảnh hưởng đến ruột.
• Camoylobacter jejuni (C.jejuni): một loại vi khuẩn khác thường gây ra ngộ độc thực phẩm.
• Staphylococcus aureus (S. aureus): loại vi khuẩn chứa 7 chất độc này có thể dẫn đến ngộ độc thực phẩm.
• Salmonella: một loại vi khuẩn phổ biến gây tiêu chảy, sốt và đau bụng từ 12-72 tiếng sau khi nhiễm khuẩn.
• Esscherichia coli: thường gọi là E. coli, một loại virus gây những triệu chứng nhẹ như đau bụng và sốt đến những triệu chứng nghiêm trọng hơn như đi phân ra máu hoặc suy thận.
• Yersinia enterocolitica (Y. enterocolitica): loại vi khuẩn này gây tiêu chảy nghiêm trọng và có thể gây nhiễm trùng máu dẫn đến tử vong.

Các nguyên nhân gây nhiễm khuẩn ruột khác là do tiếp xúc với người hoặc động vật bị bệnh nhưng nguyên do này ít phổ biến hơn.

Nguyên nhân khác gây viêm ruột là xạ trị. Không chỉ có tế bào ung thư mà còn có những tế bào khỏe mạnh có thể bị xạ trị tiêu diệt, bao gồm các tế bào ở miệng, dạ dày và tế bào ruột. Kết quả là viêm ruột do xạ trị sẽ xảy ra khi những tế bào ruột khỏe mạnh bị phóng xạ làm tổn thương dẫn đến viêm.

Hơn nữa, viêm ruột còn có thể xảy ra do dùng các loại thuốc như ibuprofen và naproxen sodium, các thuốc cấm như cocaine, các bệnh tự miễn như bệnh Crohn.

Triệu chứng của viêm ruột là gì?

Các triệu chứng bệnh viêm ruột thường tương tự như viêm loét đại tràng và bệnh Crohn. Các triệu chứng bao gồm:

• Sốt
• Mệt mỏi
• Đau khớp
• Rối loạn tiêu hóa (phân lỏng và chảy nước với bệnh Crohn hoặc có máu với viêm loét đại tràng)
• Đau quặn dữ dội và kéo dài ở vùng bụng
• Mất cảm giác ăn ngon miệng, dẫn đến sụt cân.
• Chảy máu trực tràng
• Các vấn đề về da, chẳng hạn như phát ban

Các triệu chứng sau đây có thể liên quan đến tổn thương viêm đường tiêu hóa:

• Buồn nôn và nôn thường xuyên.
• Tiêu chảy: Có thể có chất nhầy, máu trong phân; xảy ra vào ban đêm; không tự chủ.
• Táo bón: Có thể là triệu chứng chính trong viêm đại tràng giới hạn ở trực tràng, táo bón có thể xảy ra, có thể gây tắc ruột
• Bất thường nhu động ruột: Có thể có đau hoặc chảy máu trực tràng, khẩn cấp nghiêm trọng.
• Đau quặn bụng và đau: Thường xuất hiện ở góc phần tư dưới bên phải khi bị bệnh Crohn.

Các triệu chứng bệnh có thể phát triển từ nhẹ đến nặng. Các triệu chứng đôi khi có thể biến mất trong nhiều tháng hoặc thậm chí nhiều năm (được gọi là thuyên giảm) trước khi bùng phát trở lại.

Biến chứng của viêm ruột

Bệnh đại tràng có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe khác bao gồm:

• Ung thư ruột kết: Bệnh Crohn có thể làm tăng nguy cơ ung thư ruột kết.
• Viêm bên trong cơ thể: bệnh viêm ruột có thể gây ra các vấn đề về gan, sỏi mật và viêm tụy (viêm tuyến tụy).
• Xương yếu: Bệnh Crohn có thể gây xương yếu và loãng xương. Thuốc để điều trị viêm loét đại tràng cũng có thể dẫn đến xương yếu.
• Sỏi thận: Sỏi thận là những viên sỏi nhỏ, đau đớn, đôi khi được hình thành từ oxalate (một loại muối) trong thận. Chúng phổ biến hơn ở những người mắc bệnh Crohn.
• Thiếu máu thiếu sắt: Thiếu máu do thiếu sắt xảy ra khi mức độ các tế bào hồng cầu khỏe mạnh, mang oxy đến tất cả các bộ phận của cơ thể, dưới mức bình thường. Điều này có thể xảy ra do mất máu từ hệ thống tiêu hóa.
• Mất nước hoặc suy dinh dưỡng: Tiêu chảy và đau quặn có thể khiến bạn khó ăn hơn hoặc để cơ thể bạn có được chất dinh dưỡng cần thiết. Bạn có thể cần truyền nước cho ăn để thay thế chất lỏng hoặc chất dinh dưỡng bị mất.

Điều trị viêm ruột hiệu quả 2019

Phương pháp điều trị bệnh viêm ruột có thể bao gồm:

• Sử dụng thuốc: Hầu hết những người bị bệnh viêm ruột dùng thuốc để kiểm soát các triệu chứng của họ.
• Phẫu thuật: có thể là một lựa chọn nếu thuốc không có tác dụng kiểm soát các triệu chứng của bạn. Tìm hiểu thêm về phẫu thuật cho bệnh Crohn và phẫu thuật viêm đại tràng .
• Các biện pháp phòng ngừa có thể thực hiện tại nhà: Bác sĩ có thể đề xuất các biện pháp người bệnh có thể áp dụng tại nhà để giúp kiểm soát các triệu chứng của bạn và ngăn ngừa bùng phát.
• Thay đổi thói quen ăn uống: Tránh một số loại thực phẩm, thay đổi thói quen ăn uống khác và hạn chế hoặc tránh uống rượu có thể giúp kiểm soát các triệu chứng trong quá trình bùng phát.

Một số hình thức trị liệu tâm lý đôi khi cũng có thể giúp người bệnh đối phó với căng thẳng liên quan đến các triệu chứng viêm đại tràng và giúp giảm đau nghiêm trọng.

Những loại thuốc người bệnh viêm ruột hay dùng

Các loại thuốc được sử dụng để điều trị bệnh viêm ruột giúp giảm viêm, giảm triệu chứng và ngăn ngừa bùng phát bác sĩ có thể kê đơn bao gồm:

Thuốc để kiểm soát viêm, chẳng hạn như:

• Thuốc aminosalicylates cũng có thể giúp ngăn ngừa bùng phát. Hầu hết những người bị viêm loét đại tràng nhẹ đến trung bình và một số người mắc bệnh Crohn được điều trị bằng thuốc aminosalicylates.
• Liệu pháp sinh học ngăn chặn các chất trong cơ thể bạn gây viêm
• Thuốc kháng sinh có thể giúp ích nếu bạn bị nhiễm trùng hoặc phát triển vi khuẩn quá mức.
• Thuốc làm dịu hệ thống miễn dịch, chẳng hạn như:
• Thuốc corticosteroid là loại thuốc mạnh, tác dụng nhanh để điều trị bùng phát bệnh viêm ruột. Người bệnh sẽ chỉ dùng những thứ này trong khoảng thời gian ngắn.

Nếu dùng quá lâu, corticosteroid có thể gây ra tác dụng phụ nghiêm trọng, bao gồm loãng xương.

Thuốc ức chế miễn dịch có thể mất tới 6 tháng để hoạt động. Nhưng không giống như thuốc corticosteroid, thuốc ức chế miễn dịch có thể được sử dụng lâu dài để ngăn ngừa bùng phát.

Người bệnh có thể cần phải thử một vài loại thuốc khác nhau trước khi tìm thấy loại thuốc phù hợp nhất với bản thân.

Phương pháp phẫu thuật

Trong một số trường hợp nhất định, phẫu thuật đôi khi có thể là cần thiết cho những người bị mắc chứng bệnh viêm ruột. Một số phẫu thuật bệnh viêm ruột được áp dụng bao gồm:

• Nghiêm ngặt để mở rộng ruột hẹp
• Đóng hoặc loại bỏ lỗ rò
• Loại bỏ các phần bị ảnh hưởng của ruột, cho những người bị bệnh Crohn
• Cắt bỏ toàn bộ đại tràng và trực tràng, đối với các trường hợp viêm loét đại tràng nặng.
• Nội soi đại tràng thường quy được sử dụng để theo dõi ung thư ruột kết, vì những người mắc bệnh viêm ruột có nguy cơ cao phát triển nó.

Các biện pháp ngăn ngừa tại nhà

Một số bước có thể áp dụng tại nhà để giảm các triệu chứng bệnh viêm ruột bao gồm:

• Giảm căng thẳng: Căng thẳng không gây ra bệnh viêm ruột, nhưng nó có thể làm cho các triệu chứng bệnh trở nên tồi tệ hơn. Một số nghiên cứu cho thấy liệu pháp tâm lý trị liệu có thể giúp ích cho người bệnh.
• Thay đổi thói quen ăn uống: Một số nghiên cứu cho thấy hạn chế hoặc tránh một số loại thực phẩm giúp giảm triệu chứng bệnh viêm ruột.
• Uống bổ sung vitamin: Bác sĩ có thể đề nghị bổ sung vitamin nếu cơ thể bạn không nhận được tất cả các chất dinh dưỡng từ thực phẩm vì mắc bệnh viêm ruột.
• Bệnh nhân có thể bổ sung vitamin B12, axit folic, vitamin D, canxi hoặc sắt.
• Uống men vi sinh: Một số nghiên cứu cho thấy chế phẩm sinh học, là vi khuẩn sống tương tự như những gì được tìm thấy tự nhiên trong cơ thể, có thể giúp một số người mắc bệnh viêm ruột.

Thay đổi thói quen ăn uống

Các nhà nghiên cứu chưa có đủ bằng chứng cho thấy chế độ ăn kiêng, thực phẩm hoặc thành phần cụ thể nào có thể làm cho các triệu chứng bệnh viêm ruột trở nên tồi tệ hoặc tốt hơn. Tuy nhiên, một số người cho rằng việc thay đổi thực phẩm họ ăn giúp giảm các triệu chứng của họ trong quá trình bùng phát. Và hầu hết các bác sĩ khuyên nên tránh thực phẩm chế biến và thực phẩm có nhiều chất phụ gia, chẳng hạn như carrageenan và maltodextrin (chất làm đặc).

Chế độ ăn kiêng có thể có lợi cho những người mắc bệnh viêm ruột bao gồm:

• Hạn chế uống sữa
• Uống nhiều nước
• Ăn nhiều bữa nhỏ thay vì nhiều bữa lớn
• Hạn chế ăn thực phẩm nhiều chất béo
• Hạn chế hoặc tránh thức ăn cay, cafein và rượu
• Hạn chế thực phẩm nhiều chất xơ, đặc biệt nếu hẹp ruột là một vấn đề
• Bổ sung vitamin và khoáng chất để ngăn ngừa thiếu hụt.

Phòng chống bệnh viêm ruột

Bệnh viêm ruột không chỉ ảnh hưởng đến bạn về thể chất mà còn tác động lên đời sống tinh thần. Nếu các dấu hiệu và triệu chứng nghiêm trọng, cuộc sống của bạn có thể xoay quanh việc ra vào nhà vệ sinh. Ngay cả khi các triệu chứng của bạn ở mức độ nhẹ, cũng sẽ có những khó khăn nhất định để hòa nhập vào cộng đồng. Tất cả những yếu tố này có thể thay đổi cuộc sống của bạn và thậm chí dẫn đến trầm cảm. Đây là một số điều bạn có thể làm:

• Hiểu rõ về bệnh: Một trong những cách tốt nhất để kiểm soát bệnh là tìm hiểu càng nhiều càng tốt về bệnh viêm ruột.
• Tham gia trao đổi kinh nghiệm với những người cùng mắc bệnh để hiểu rõ hơn về bệnh và tránh những sai lầm mà những người bệnh khác cũng từng mắc phải.
• Trao đổi với bác sĩ chuyên khoa: Một số người tìm thấy sự hữu ích khi tham khảo ý kiến một chuyên gia sức khỏe tâm thần – những người hiểu rõ về bệnh viêm ruột cũng như những khó khăn tinh thần nó có thể gây ra.

Viêm ruột mặc dù là một căn bệnh khó chữa trị, nhưng nếu bạn tuân thủ đúng phác đồ điều trị và phòng tránh tái phát tốt, bạn hoàn toàn có thể khỏe mạnh trở lại.